Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2004 yılından bu yana meme kanserinde erken teşhisinin önemi ve meme kanseri farkındalığının vurgulanması amacıyla 01-31 Ekim Ayı Meme Kanseri Bilinçlendirme ve Farkındalık Ayı olarak belirlenmiştir.
Kadınlarda en sık görülen kanser türlerinden olan meme kanserinden bahsetmeden önce, kanserin ne olduğu, belirtileri ve risk faktörlerine bir göz atalım.
Kanser Nedir?
Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz olarak bölünüp çoğalmasıyla beliren kötü urlara denir. Genel anlamda ise kanser vücudumuzun çeşitli bölgelerindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile oluşan 100'den fazla hastalık grubudur. Çok çeşitli kanser tipleri olmasına rağmen, hepsi anormal hücrelerin kontrol dışı çoğalması ile başlar. Tedavi edilmez ise ciddi rahatsızlıklara, hatta ölüme dahi neden olabilir.
Kanser Belirtileri Nelerdir?
Kanserin belirtilerini bilmek hastalığın erken teşhisi açısından önemlidir, ancak bu belirtilerin birine veya daha fazlasına sahip olmak kişinin kanser olduğu anlamına da gelmez.
Açıklanamayan kilo kaybı: Birçok kanserin; özellikle mide, pankreas, yemek borusu (ösefagus) kanseri ve akciğer kanseri gibi; ilk belirtisi açıklanamayan kilo kaybıdır.
Biyolojik Risk Faktörleri: Biyolojik Risk Faktörleri; yaş, cinsiyet ve ırk gibi fiziksel özelliklerdir. Fiziksel ve biyolojik özelliklerin, kanser için risk faktörü olup olmayacağı, kanserin tipine bağlıdır. Belli tip kanserler için risk oluşturabilecek biyolojik ve fiziksel özellikler şunlar olabilir.
Cinsiyet: Bazı kanser türleri cinsiyetle ilişkilidir. Örneğin prostat bezi sadece erkeklerde olduğu için, prostat kanseri erkeklerde görülür. Meme kanseri hem kadın hem de erkeklerde görülebilir, ancak kadınların meme kanserine yakalanma riski daha yüksektir.
Yaş: Pek çok kanser türü yaşlılarda ortaya çıkar. 50 yaşın üstündeki kişilerde kanser görülme riski daha yüksektir. Bebeklik çağında kan kanseri gibi bazı kanser türleri görülmektedir.
Cilt: Sarışınlarda cilt kanseri daha sık görülmektedir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Çevresel Risk Faktörleri: Yaşadığınız ya da çalıştığınız çevre koşulları kanser gelişimi için risk faktörü olabilir. Ev ya da iş yerinde bulunan bazı maddeler, kanser riskini artırır. Asbest, radon, hava kirliliği, UV radyasyon, sigaraya maruz kalma çevresel risk faktörlerindendir.
Yine diyetle alınan bazı besinler kanser gelişim riskini artırırken, bazıları da koruyucu olabilmektedir.
Genetik Risk Faktörleri: Genetik Risk Faktörleri, aileden kalıtımsal olarak geçen genlerle ilişkilidir.
Sonuç olarak; Modern tıptaki gelişmelere rağmen, dünyada ve ülkemizde ölüm nedenleri arasında halen ilk sıralarda yer almasından dolayı kanser önemli bir sağlık sorunudur. Tanısı ve tedavisi farklı uzmanlık dallarının işbirliğini gerektirmektedir. Kanserde erken tanı önemlidir. Türkiye'de özellikle meme, rahim ağzı (serviks) ve bağırsak kanserinin erken tanısı konusunda ulusal tarama programları mevcuttur.
Kanserden korunma kanserin tedavisinden daha önemli bir husustur. Korunmada, başta sigara ve alkol olmak üzere, kanser yapıcı çevresel etkenlerden uzak durmak önemlidir. Bunun dışında düzenli spor yapmak, aşırı güneşten ışığından sakınmak, özellikle meyve ve sebze ağırlıklı uygun bir diyet uygulamak ve doğal gıdalarla beslenmek kanser sıklığını azaltabilir.
“Türkiye'de özellikle meme, rahim ağzı (serviks) ve bağırsak kanserinin erken tanısı konusunda ulusal tarama programları mevcuttur.” demiştik. İlimizde Altınordu, Ünye ve Fatsa ilçelerimizde Kanser Erken Tanı Tedavi ve Eğitim Merkezlerimizde (KETEM) bu kanser taramaları tamamen ücretsiz bir şekilde yapılmaktadır.
Kanser tedavisinde erken teşhis çok önemlidir. Ordu genelinde 2020 ve 2021 yılının ilk dokuz ayında;
Meme kanseri: 5512 kişi taranmış ve 90 vaka tespit edilmiştir.
Kalın bağırsak (kolorektal) kanseri (kadın ve erkek): 8825 kişi taranmış ve 7 vaka tespit edilmiştir.
Rahim ağzı (serviks) kanseri: 5790 kişi taranmış ve 52 vaka tespit edilmiştir.
Meme Kanseri Farkındalık Ayında bir kez daha değerli hanımefendilere hatırlatmak isteriz ki, meme kanserinden korunmak ve erken teşhis için, 20-39 yaş aralığında ayda bir defa kendi kendinize meme muayenesi yapmalısınız. 40-69 yaş aralığındaysanız, ayda bir defa kendi kendinize meme muayenesi yapmalı, yılda bir defa doktora meme muayenesi için gitmeli ve iki yılda bir mamografi çektirmelisiniz.
Unutmayın!
Kanser doğru korunma yolları ile önlenebilir bir hastalıktır.
Kanser tedavi edilebilir bir hastalıktır.
ERKEN TEŞHİS HAYAT KURTARIR.
Sigara kullanımına bağlı rahatsızlıklardan dolayı Türkiye’de her gün 350 kişinin hayatını kaybettiğini biliyor musunuz?