Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından 29 Eylül tarihi Uluslararası Gıda Kaybı ve İsrafı Farkındalık Günü olarak kutlanmaktadır. İklim değişikliğinin etkilerini daha da hissettiğimiz bu dönemde Dünya genelinde, her yıl, üretilen gıdanın üçte biri kayba uğramakta ya da israf edilmektedir. Sadece bu kaybın büyüklüğü bile, israfla mücadelenin önemini göstermektedir.
Türkiye, israfın azaltılması için uluslararası ölçekte yapılan çalışmalarda öncü olmuştur. Tarım ve Orman Bakanlığımız, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) iş birliğiyle gıda kayıpları ve israfının azaltılmasına yönelik olarak "Gıdanı Koru-Sofrana Sahip Çık" isimli büyük çaplı, uluslararası bir kampanyayı 20 Mayıs 2020 tarihinde başlatmıştır.
Kampanya ile Bakanlığımız ve FAO; gıda kayıpları ve israfı konusunda gerek ulusal gerekse uluslararası düzeyde mücadele etmeyi, ilgili tüm tarafları bilinçlendirerek toplumsal farkındalık düzeyini artırmayı ve bu konuda özellikle Türkiye’de gerçekleştirilen iyi uygulama örneklerini uluslararası arenada rol model haline getirmeyi hedeflemektedir. Türkiye, sadece ulusal düzeyde değil, aynı zamanda bölgesel ve uluslararası düzeyde de, tüm ülkeler ve ilgili paydaşlarla işbirliği içimde, gıda kayıplarının ve israfının azaltılması ve önlenmesine yönelik çalışmaları yoğunlaştırmayı amaçlamaktadır. Bu Ulusal Strateji Belgesinin en önemli amacı, bir yandan ilgili paydaşların görüşlerini ve diğer yandan da yerel perspektifleri bir araya getirecek somut çözümler benimseyerek gıda kayıplarını ve israfını önlemeye yönelik eylemlerin gerçekleştirilmesini sağlamaktır.
FAO verilerine göre Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda ve FAO iş birliğinde yürütülmekte olan “Gıdanı Koru” kampanyası sonucunda Türkiye’de her 4 kişiden 1’i kampanya hakkında bilgi sahibi oldu. Hanelerde yılda 664 milyon TL tasarruf edildi. Alışverişe planlı çıkan kişi sayısı arttı. Son Tüketim Tarihi (STT) ve Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi (TETT) arasındaki fark bilinirliği %20 oranında arttı. Tüketiciler TETT’si geçmiş ancak tüketimi güvenilir durumdaki gıdaları çöpe atmayarak israfı azalttı. Yanlış porsiyon planlamasından kaynaklanan gıda israfı %22’den %13’e düştü. İsraf edilen gıdaların yeniden değerlendirilme oranı %45’ten %55’e yükseldi. Gıda atıklarından kompost yapım oranı %3’ten %6’ya çıktı. Gıda israfı yapmayacağına dair 790 bin kişinin sofranasahipcik.com adresinden söz vermesiyle “çevresel sürdürülebilirlik alanında verilen en fazla söz” alanında Guinness Dünya Rekoru kırıldı.
2050 yılına kadar 9,7 milyara yükselmesi beklenen dünya nüfusunun gıda ihtiyacını karşılayabilmek için, tamamen sürdürülebilir şekilde mevcut gıda üretimini %60 oranında arttırabilmek pek de mümkün görünmemektedir. Üretim, tüketim, her aşamada gerçekleşen gıda kaybı ve israfının önüne geçilerek alınacak tedbirlerle kaynakların en iyi şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir.
Maalesef bilerek veya bilmeyerek, isteyerek veya istemeyerek hepimiz gıda israfı yapıyoruz. Önemli olan bunu olabildiğince en aza indirebilmemiz. Farkında olmadan kaybettiğimiz veya israf ettiğimiz gıdalarımızı korumak için öncelikle şunların şart olduğunu unutmamalıyız:
- Sadece ihtiyacımız olanı alabilmemiz için planlı ve listeli alışveriş yapmalıyız
- İhtiyacımız kadar satın almalıyız
- Tüketebileceğimiz kadar hazırlamalıyız
- Doğru koşullarda saklamalıyız
- Gıdalarımızı saklarken “ilk giren ilk çıkar” kuralını uygulamalıyız
- Tavsiye Edilen Tüketim Tarihi ile Son Tüketim Tarihi arasındaki farkı bilmeliyiz.
Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık